Kwadranten en stijlen
De CLS360 heeft 4 leiderschapskwadranten: Charismatisch, Democratisch, Vermijdend en Autocratisch
Het Charismatisch Kwadrant
De Inspirerende en Coachende stijlen, vaak vernoemd als transformationele stijlen, worden geassocieerd met het nastreven van een hoger doel, een warme uitstraling hebben en het motiveren, intellectueel stimuleren en medeleven tonen ten aanzien van anderen. Deze stijlen zijn sterk verbonden met medewerkerstevredenheid, motivatie van de medewerkers en effectiviteit van de leidinggevende beoordeeld op basis van prestatiemaatstaven op organisatieniveau en prestatiebeoordelingen door de hiërarchie.
1. De Inspirerende Stijl
De leidinggevende die deze stijl toepast, inspireert en stimuleert anderen door zijn zelfverzekerde interactiestijl, moed en duidelijke boodschappen.
Inspirerend gedrag houdt in:
- Duidelijk communiceren over de visie (wat en waarom)
- Duidelijke instructies geven als de situatie het vereist
- Beslist optreden wanneer prestaties of organisatieproblemen opduiken
- Duidelijk leiden van mensen en gesprekken
- Intellectueel stimuleren, enz., door het uitdagen van de procedures
2. De Coachende Stijl
Een leidinggevende die deze stijl toepast, investeert tijd en energie in zijn/haar medewerkers. Deze stijl krijgt de grootste voorkeur van de medewerkers.
Coachend gedrag houdt in:
- Medewerkers ondersteunen en ontwikkelingskansen bieden
- Medewerkers bij het werk betrekken en de kans geven om initiatieven te nemen
- Tijd maken voor medewerkers (praten over het werk, over hun ontwikkeling)
- Begripsvol en bemiddelend optreden bij conflicten
- Openstaan voor ideeën en feedback van anderen
Het Democratisch Kwadrant
De leidinggevende betrekt zijn medewerkers vaak in discussies en beslissingen. De leidinggevende kijkt toe vanop afstand, volgt de prestaties op en corrigeert pas indien nodig. In de academische literatuur wordt deze stijl ook wel benoemd als 'management by exception – active'. Men kan deze stijl enkel toepassen indien er voordien normen en standaarden werden bepaald - kenmerken van de Inspirerende en Directieve stijl. De Participatieve stijl scoort goed op het vlak van medewerkerstevredenheid en tevredenheid met de leidinggevende en leidt tot betere groepsbesluitvorming en minder stress.
3. De Participatieve Stijl
De leidinggevende die deze stijl toepast, laat inspraak en suggesties toe bij het nemen van beslissingen en toont zicht begripsvol ten aanzien van de gevoelens en emoties van medewerkers. Een kenmerk van deze stijl is dat het leidt tot Empowerment.
Participatief gedrag houdt in:
- Bescheidenheid, kalmte en geduld tonen
- Vragen en luisteren naar opinies van medewerkers
- Bepaalde beslissingen toevertrouwen aan anderen (delegeren)
- Medewerkers ruimte geven in de uitvoering van hun taken
- Groepsdiscussies faciliteren
4. De Toegeeflijke Stijl
Leidinggevenden die de toegeeflijke stijl toepassen, gaan soepel om met hun medewerkers en aarzelen om hen richting te geven. Deze stijl kan passend zijn bij ervaren, zelfsturende werknemers of bij situaties die flexibiliteit vereisen (bijvoorbeeld: een ziek kind hebben). Echter, het overdreven toepassen van deze stijl kan tot negatieve effecten leiden.
Toegeeflijk gedrag houdt in:
- Proberen om alle medewerkers tevreden te houden (soms teveel)
- Occasioneel toelaten dat werknemers het voortouw nemen
- Vermijden om zelf in de belangstelling te staan
- Te flexibel zijn met regels en normen
- Zware fouten niet bespreken
Het Vermijdend Kwadrant
Globaal kan je stellen dat het hier gaat om 'non-leadership' of het vermijden van de verantwoordelijkheden als leidinggevende. De leidinggevende die deze stijl hanteert, grijpt in de ogen van de medewerkers te laat in of pas wanneer de problemen al ernstig zijn.
5. De Teruggetrokken Stijl
Leidinggevenden die deze stijl hanteren, tonen zich op persoonlijk en professioneel gebied afwezig en besluiteloos. Deze stijl leidt tot de-motivatie en medewerkers voelen zich al snel verloren.
Teruggetrokken gedrag houdt in:
- Geen duidelijkheid, transparantie of richting bieden
- Te weinig tijd en leiding geven aan medewerkers
- Aarzelen om eigen voorkeuren te uiten
- Beslissingen uitstellen
- Spanningen en problemen te lang laten aanslepen
6. De Wantrouwende Stijl
Leiddinggevenden die de wantrouwende stijl toepassen, grijpen te laat in bij conflicten in de groep of bij operationele problemen. Ze zijn vaak wantrouwig ten aanzien van de motieven van medewerkers en zijn ook negatief, twijfelend en onduidelijk over wat ze zelf willen en welke richting ze willen volgen.
Wantrouwend gedrag houdt in:
- Bewust onduidelijk zijn: (belangrijke) informatie achterhouden en intenties verbergen
- Anderen snel en negatief beoordelen
- Besluiteloos en angstig zijn
- Een algemeen vijandige houding aannemen
- Wantrouwig zijn ten aanzien van initiatieven en voorstellen van medewerkers
Het Autocratisch Kwadrant
Leidinggevenden die deze stijl hanteren, proberen voornamelijk gehoorzaamheid af te dwingen van hun medewerkers. Ze communiceren op een koude, afstandelijke, harde en eenzijdige manier, zonder veel begrip te tonen voor de anderen.
7. De Autoritaire Stijl
Autoritaire leidinggevenden gebruiken macht, zijn vijandig en handelen tegen anderen. Ze leggen beslissingen op een eenzijdige en onplezierige manier op. Deze stijl wordt geassocieerd met boosheid in allerlei gradaties -irritatie, ongeduld en woede.
Autoritair gedrag houdt in:
- Dwingen, domineren en dicteren, geen inspraak dulden
- Dreigen met sancties
- Koel en hard uit de hoek komen
- Vaak ergernis en boosheid uiten
- Eenzijdig het prestatieniveau vastleggen, bv. objectieven en doelstellingen
8. De Directieve Stijl
Leidinggevenden die de directieve stijl toepassen, zijn zeer dominant en duidelijk over wat moet gebeuren. Ze controleren en corrigeren hun medewerkers op een actieve manier en refereren daarbij vaak naar normen en regels. Zij streven op een competitieve manier persoonlijk succes na - voornamelijk in de ogen van de anderen.
Directief gedrag houdt in:
- Controleren, gehoorzaamheid willen en eisen
- Enkel communiceren ‘wat’ er moet gebeuren zonder toelichting ‘waarom’
- Streven naar status, macht en persoonlijk gewin
- Zeer competitief en resultaatgericht zijn
- Sterke focus leggen op de eigen carrière, gericht zijn op persoonlijk succes